Komt het door haar fascinatie voor het regenwoud in Borneo? Waar de natuur in volle glorie haar werk doet, maar waar ook de invloed van de mens heel erg zichtbaar is. Noortje Campman, beleidsmedewerker onderwijsinnovatie bij de faculteit Geneeskunde, heeft een groen hart en deelt deze graag met studenten. “Integreer duurzaamheidsthema’s en de gedachte van 'planetary health' in het onderwijs. Het heeft een positief effect als je de jonge studenten, de dokters van de toekomst, hierin meeneemt.”

Maar wat bedoelt ze eigenlijk met planetary health? Wat is het? Het verwijst naar het begrip dat de gezondheid van mensen onlosmakelijk verbonden is met de gezondheid van de planeet waarop we leven. “Klimaatverandering en milieuvervuiling heeft een enorme impact op de gezondheid van de mens. Het verergert bovendien de gezondheidsongelijkheid zowel lokaal als wereldwijd. Als zorgsector zijn we een grote vervuiler, als het gaat om CO2-uitstoot, mobiliteit en energieverbruik om de gebouwen draaiende te houden. Ik maak me, samen met de collega's van het Planetary Health Impuls Team (PHIT), sterk om de gedachte van planetary health terug te laten komen in het vakinhoudelijk onderwijs. Laat studenten bijvoorbeeld zien dat luchtverontreiniging een risicofactor is voor het ontstaan van hart- en vaatziekten, leer hen dat er bij astma verschillende inhalers bestaan, de ene duurzamer dan de andere. En we stimuleren de aandacht voor preventie, wat de meest duurzame vorm van zorg leveren is. Alleen samen kunnen we voor verandering zorgen.” 

Samendoen werkt verbindend

Vier jaar woonde Noortje op Borneo. Waar de natuur in volle glorie haar werk deed. Ze voelde de kracht van de natuur. Ze voelde zich er nietig. “Tegelijkertijd zie je de enorme invloed van de mens. Grote palmolieplantages, geregisseerd door de mens. Aan de stranden spoelde veel plastic aan. Met bewoners ruimde ik de stranden op, en het was zo mooi om te zien hoe verbindend dat werkte.” Zo kan dat ook in het UMC Utrecht. Bijvoorbeeld door een ‘Fiets naar je werk-dag’, waar collega’s worden uitgedaagd om op de fiets naar het werk te komen. “Het werkt verbindend, het is goed voor het milieu, én goed voor je gezondheid. Het continu verbinden van mensen die ideeën hebben over duurzaamheid heeft een grote impact. Kijk bijvoorbeeld naar medisch specialisten die een idee hebben om de zorg te verduurzamen. Breng hen samen met een student die een wetenschapsstage kan komen lopen en draag samen bij aan duurzame zorg. Of organiseer challenges voor studenten bijvoorbeeld met de EWUU Alliantie, waarbij studenten interdisciplinair werken aan vraagstukken over duurzame zorg. Het past helemaal in onze onderwijsstrategie 'De Nieuwe Utrechtse School'.”

Collega’s, verwonder jezelf!

Samendoen werkt volgens Noortje dus verbindend als het gaat om duurzaamheid. “Praten over een klimaatcrisis en gezondheidscrisis klinkt zwaar en zo kan dat soms ook voelen. Het is daarom belangrijk om te focussen op de positieve aspecten, zoals wat je samen kan doen om bij te dragen aan de gezondheid van de planeet. Probeer ernaar te handelen. Kom op de fiets naar je werk, probeer niet te printen, zet je beeldscherm uit, haal koffie in je eigen mok. Het zijn kleine dingen.” Toch vindt Noortje soms moeilijk, want ook zij stapt graag uit het vliegtuig in een warm tropisch land. “Voor mij is een grote ‘klimaatspagaat’ het niet vliegen. Ik vind het heerlijk om op reis te gaan en te genieten van de mooie natuur aan de andere kant van de wereld. Tegelijk ontdek ik door dichter bij huis te blijven ook hoe mooi Nederland en Europa zijn, ook hier is nog genoeg te ontdekken!  

De boodschap voor collega’s van Noortje is duidelijk. “Verwonder jezelf tijdens je werk, stel vragen aan elkaar over duurzaamheid. Motiveer elkaar. Samen zijn we het systeem in het UMC Utrecht, en elke dag maken we keuzes. Gezonde keuzes voor jezelf, zijn ook gezonde keuzes voor het milieu. Win-win dus. Ik geloof erin dat als je vanuit de planetary health gedachte denkt, dat je dan verbinding vindt en positieve energie. Alleen dan komen we samen verder en kunnen we werken aan een gezonde, eerlijke en duurzame toekomst. Ook dát is de zorg van morgen.”

Kijk ook eens op de website Green Deal Duurzame Zorg 3.0 of lees de visie Planetary Health en Duurzaamheid in het (bio)medisch onderwijs.